Frequently Asked Question
09. ШБО (шууд бус орлого) хэрхэн бүртгэх вэ? (2020 оны 03 сараас өмнөх хувилбарт )
Last Updated 4 years ago
ХХОАТ-ийн 15 дугаар зүйл дээр ШБО-ийг заасан байдаг.
Дээрх 15.1.1-15.1.7 дээрх ШБО-ийн нэмэгдэл тооцох тохиолдолд Тайлан харах-Цалин цэс- Шууд бус орлого руу орно.
ШБО-ийн хүснэгтийн холбогдох баганад дүнг хийснээр
тайлан харах-Цалин цэс-Сүүл цалингийн хүснэгтийн нэмэгдлүүд багана дээр тухайн дүнгүүд үндсэн цалин дээр нэмэгдэн НДШ болон ХХОАТ тооцогдоно.
Жишээн дээрх 1.000.000 төгрөгний үндсэн цалинтай хүний ХХОАТийн суутгал нь 84.800 байх ёстой байтал програм яагаад 85.000 аар татав гэдэг шалтгааныг авж үзэе.
ХХОАТ-ийн хуулийн 22.1.4 дүгээр заалт дээр ШБО-д ногдуулах татварыг ШБО-ийн дүнгээр тооцно гэсэн байдаг.
1.000.000+20.000*10%=102.000 (НДШ)
1.000.000-100.000 (НДШ 10%)=900.000*10%(ХХОАТ)-7.000=*83.000
20.000*10%=2.000+83.000=85.000 төгрөгийг програм ХХОАТ-д төлөхөөр хуулийн дагуу програмчилсан байгаа.
ХХОАТ-ийн 15.2 дугаар зүйл дээр албан татвар ногдуулахгүй ШБО-ийг дараах байдлаар заасан байдаг.
15.2 той холбоотой ШБО-ийг програм дээр хөтлөхдөө тайлан харах-цалин цэс-бусад нэмэгдэл гэсэн цонх руу ороход нэмэгдэл цалингийн задаргаа хүснэгт гарна.
"Бусад нэмэгдэл" хүснэгтийн JW-JZ багана дээр тухайн утгатай холбоотой тоон дүн оруулахад уг дүнгээс НДШ болон ХХОАТ аль аль нь суутгадаггүй. Учир ХХОАТ-ийн хууль дээрх эдгээр дүнгүүд нь яг биет бэлэн мөнгөөр олгогдсон дүн биш харин байгууллага орлого олохтой холбогдон гарсан байгууллагийн ЗАРДАЛ байдаг. Тиймээс орлого үйлдвэрлэдэг обьект болох ажилтануудад олгож буй орлого мэт энэ зардлыг байгууллага шууд зардал хэлбэрээр тусгахгүйгээр ШБО-оор бүртгэдэг тул эдгээр дүнгээс ХХОАТ болон НДШ аль аль нь суутгахгүй гэсэн үг.
Жишээн дээр байгууллага ажилтануудад нэгдсэн унаагаар үйлчилдэг гээд тэр унааны дүнг 80.000 гэж тооцоё.
Эндээсээ Тайлан харах-Цалин цэс-Сүүл цалингийн хүснэгт рүү очоод харахад энэ 80.000 гэсэн дүн бэлэн бусаарх дүн тул цалингийн хүснэгт болон татвар НДШ ийн суутгалын хувь хэмжээн дээр ямар нэгэн өөрчлөлт оруулахгүй. Одоо энэ 80.000*4=320.000 гэсэн дүнг ЕЖ дээрээ унааны зардалаар бүртгэж дансны бичилтыг хийнэ.
ЕЖ дээр бичээд болоо зүйлийг яагаад заавал "бусад нэмэгдэл" хэсгийн ШБО-2 хэсэг дээр давхар бичнэ гэж, илүү ажил юм бишүү гэсэн асуулт гарна. Хэрвээ энд бичихгүйгээр ЕЖ дээр зүгээр л унааны эсвэл эмчилгээний зардал гэж тусгавал тус гүйлгээ танай компанийн орлого олох үйл ажиллагаатай холбоогүй мэт тул ҮАБЗ гэж татвар үзэж болохоор. Гэтэл компанийн орлогыг бүрдүүлж буй хамгийн үнэт зүйл болох ажилтануудад зориулсан зардал шүү гэсэн дам утгаараа эдгээр зардлууд нь үйл ажиллагааны зардалд хамаарагдана. ХХОАТ-ийн 15.3 дугаар заалтыг дахин нэг нягталж хараарай. Эдгээр зардалыг ҮАЗ болон ҮАБЗ гэж ангилах үедээ дансны кодчлолын татварын тайланд очих орлого зардлын дансыг зааж өгдөг AR багана дээрх дансны ангилалыг анхааралтай шалгаад үзэхэд гэмгүй.
Дээрх 15.1.1-15.1.7 дээрх ШБО-ийн нэмэгдэл тооцох тохиолдолд Тайлан харах-Цалин цэс- Шууд бус орлого руу орно.
ШБО-ийн хүснэгтийн холбогдох баганад дүнг хийснээр
тайлан харах-Цалин цэс-Сүүл цалингийн хүснэгтийн нэмэгдлүүд багана дээр тухайн дүнгүүд үндсэн цалин дээр нэмэгдэн НДШ болон ХХОАТ тооцогдоно.
Жишээн дээрх 1.000.000 төгрөгний үндсэн цалинтай хүний ХХОАТийн суутгал нь 84.800 байх ёстой байтал програм яагаад 85.000 аар татав гэдэг шалтгааныг авж үзэе.
ХХОАТ-ийн хуулийн 22.1.4 дүгээр заалт дээр ШБО-д ногдуулах татварыг ШБО-ийн дүнгээр тооцно гэсэн байдаг.
1.000.000+20.000*10%=102.000 (НДШ)
1.000.000-100.000 (НДШ 10%)=900.000*10%(ХХОАТ)-7.000=*83.000
20.000*10%=2.000+83.000=85.000 төгрөгийг програм ХХОАТ-д төлөхөөр хуулийн дагуу програмчилсан байгаа.
ХХОАТ-ийн 15.2 дугаар зүйл дээр албан татвар ногдуулахгүй ШБО-ийг дараах байдлаар заасан байдаг.
15.2 той холбоотой ШБО-ийг програм дээр хөтлөхдөө тайлан харах-цалин цэс-бусад нэмэгдэл гэсэн цонх руу ороход нэмэгдэл цалингийн задаргаа хүснэгт гарна.
"Бусад нэмэгдэл" хүснэгтийн JW-JZ багана дээр тухайн утгатай холбоотой тоон дүн оруулахад уг дүнгээс НДШ болон ХХОАТ аль аль нь суутгадаггүй. Учир ХХОАТ-ийн хууль дээрх эдгээр дүнгүүд нь яг биет бэлэн мөнгөөр олгогдсон дүн биш харин байгууллага орлого олохтой холбогдон гарсан байгууллагийн ЗАРДАЛ байдаг. Тиймээс орлого үйлдвэрлэдэг обьект болох ажилтануудад олгож буй орлого мэт энэ зардлыг байгууллага шууд зардал хэлбэрээр тусгахгүйгээр ШБО-оор бүртгэдэг тул эдгээр дүнгээс ХХОАТ болон НДШ аль аль нь суутгахгүй гэсэн үг.
Жишээн дээр байгууллага ажилтануудад нэгдсэн унаагаар үйлчилдэг гээд тэр унааны дүнг 80.000 гэж тооцоё.
Эндээсээ Тайлан харах-Цалин цэс-Сүүл цалингийн хүснэгт рүү очоод харахад энэ 80.000 гэсэн дүн бэлэн бусаарх дүн тул цалингийн хүснэгт болон татвар НДШ ийн суутгалын хувь хэмжээн дээр ямар нэгэн өөрчлөлт оруулахгүй. Одоо энэ 80.000*4=320.000 гэсэн дүнг ЕЖ дээрээ унааны зардалаар бүртгэж дансны бичилтыг хийнэ.
ЕЖ дээр бичээд болоо зүйлийг яагаад заавал "бусад нэмэгдэл" хэсгийн ШБО-2 хэсэг дээр давхар бичнэ гэж, илүү ажил юм бишүү гэсэн асуулт гарна. Хэрвээ энд бичихгүйгээр ЕЖ дээр зүгээр л унааны эсвэл эмчилгээний зардал гэж тусгавал тус гүйлгээ танай компанийн орлого олох үйл ажиллагаатай холбоогүй мэт тул ҮАБЗ гэж татвар үзэж болохоор. Гэтэл компанийн орлогыг бүрдүүлж буй хамгийн үнэт зүйл болох ажилтануудад зориулсан зардал шүү гэсэн дам утгаараа эдгээр зардлууд нь үйл ажиллагааны зардалд хамаарагдана. ХХОАТ-ийн 15.3 дугаар заалтыг дахин нэг нягталж хараарай. Эдгээр зардалыг ҮАЗ болон ҮАБЗ гэж ангилах үедээ дансны кодчлолын татварын тайланд очих орлого зардлын дансыг зааж өгдөг AR багана дээрх дансны ангилалыг анхааралтай шалгаад үзэхэд гэмгүй.